Wasukuma huishi eneo la kaskazini magharibi mwa Tanzania, karibu na mwambao wa kusini mwa Ziwa Victoria, na maeneo mbalimbali ya utawala ya wilaya ya Nyamagana, Mkoa wa Mwanza, upo pia kusini magharibi mwa mkoa wa Mkoa wa Mara, Mkoa wa Simiyu na Mkoa wa Shinyanga. Historia ya nchi yetu haiwezi kukamilika bila ya historia ya vyama hivi vya ukombozi. Historia ya Wasukuma na tofauti kati ya wa Mwanza na Shinyanga. Ni kweli wasukuma wanapenda wanawake weupe ila weupe natural. Pamba ndio zao kuu la kibiashara kwa wasukuma, ambao pia hulima mazao mengine kama mpunga, tumbaku, mahindi, viazi, dengu na matunda (kisiwani Ukerewe). (ii)Bhasweji, hili ni kundi la pili la wanamila wa kisukuma. Ili uwe mwanachama sharti uzae mapacha,kashinje,ama wewe ni pacha,ama waliokutangulia ni mapacha mfano ni Shija ambaye huzaliwa baada ya mapacha naye ana sifa ya kuwa mkango. Hili lina maana ya mashariki ambako ni maawio ya jua. Swala hili bado limebakia kuwa na usiri mkubwa na hakuna taarifa za kueleweka ni nini hasa chanzo chake na soko hili liko wapi? Vijana wadogo hasa waliozaliwa miaka ya 90 wanasema kua wamekua tu wakisikia historia ya mti huu, ... Video, Wasukuma na utamaduni wao wa kuwafuga nyoka Tanzania 11 Mei 2018. 3.Magharibi(Bhanang'weli). Huu ni utambulisho ambao haukufananishwa ama kuitwa kwa jina la kabila fulani. Katika matambiko haya matusi yote husemwa na ndio lugha rasmi inayotumika hata kama wakiwa njiani wanarudi.Matusi ya kutaja majina viungo vya siri hutamkwa bila aibu yoyote mwanzo mwisho. 1.Mila za koo ama familia.Hizi hazifanani kabisa kati ya koo na koo. Wasumbwa kama ilivyo kwa Wanyamwezi wao wanaonekana kama si sehemu ya Wasukuma lakini ni sehemu ya wasukuma na karibu kila kitu kinafanana kuanzia lugha,mila na desturi na utamaduni wao. 1978 – Majeshi ya Uganda yanaingia na kutawala kipande cha nchi. Japo haimanishi kuwa hakuna wakali,wachoyo na wabahiri. https://matokeo.necta.go.tz/acsee/index.htm Bofya kutazama matokeo ya kidato cha sita hapa Wizara ya elimu yatangaza matokeo ya kidat... Bofya kutazama matokeo ya darasa La Saba 2020 Kwa urahisi https://matokeo.necta.go.tz/psle2020/psle.htm. Wasukuma wanafuga kwa wingi ng'ombe,mbuzi na kwa uchache kondoo. Kwa sasa Wasukuma ni kabila ambalo wakazi wake wengi wametapakaa na kupatikana kwenye Ardhi zaidi ya mkoa mmoja. Historia kwa ufupi ya makumbusho ya kijiji cha Bujorwa,Kisesa jijini Mwanza. ), Bofya kutazama matokeo ya kidato cha sita, Raisi mstaafu Mheshimiwa Benjamin Mkapa aaga dunia, Orodha ya link za Vyote Vyote Kwa waliochaguliwa kujiunga vyuo vikuu mbali mbali. Watemi ndio walikuwa viongozi wa kabila la Wasukuma na watu walikaa kiukoo katika eneo moja. Ndoa za Wabaluchi ... zaidi na ufugaji na Wasukuma hujishughulisha na mambo yote mawili, ufugaji na ukulima. Wasumbwa ni waha / wanyamwezi, waha walikuwa na kawaida ya kusafiri kutoka kwao kwa ajili ya kutafuta maslahi maeneo ya urambo na uyovu (runzewe) ikaja kutokea vita kati ya wayovu na milambo ya kugombea mipaka hiyo vita ikaamuliwa na ruhinda mtawala wa wasubi (biharamulo na chato) akawapatanisha hadi kuanza kuoleana MTOTO aliyepatikana kati ya muha na mnyamwezi naye … Ukweli uliowazi ni kuwa mauaji yanatekelezwa na watu wachache waliojivika unyama na kujiajiri katika kazi ya kuua ili wapate kipato chao. Kwa kawaida kama si mwanajumuiya wa Bhukango hata ukizaa mapacha ama kashinje mila hii hufanyi.Labda mpaka upate mikosi ama matatizo na uelekezwe na wataalamu wa mila kuwa hao mapacha ama huyo kashinje ndio tatizo basi utalazimika na wewe kuwa mwanachama/mwanajumuiya. Maria Nyanjige akinukuliwa, asema anafafanua kuhusu historia ya Wasukuma, “ kihistoria asili ya kabila la wasukuma ni nchini Ethiopia, na akaongeza kuwa kabila la Wasukuma limegawanyika katika sehemu tatu, kwamba kuna wasukuma wa Mwanza, Wasukuma wa Tabora na Wasukuma wa Shinyanga, akaeleza kuwa pamoja na kugawanyika kwa makabila hayo lakini bado yanalafudhi inayotofautiana kwa namna moja ama nyingine” kuna maelezo yahusuyo makumbusho ya Bujora ambapo tamaduni za Wasukuma … kwanza watoto mapacha. Ugali wa mahindi,Ugali wa muhogo na mahindi,Wali,Ugali wa mtama(kipindi cha njaa),maziwa,mboga za kisukuma na nyama. 4 Wilaya ya Chato na Wahangaza wanaopatikana katika Wilaya ya Ngara. HISTORIA INAIBEBA KAGERA. Mtu huyo aliyewahi kuutingisha utawala wa Wajerumani, alizaliwa katika ukoo wa kawaida akiwa mcheza ngoma mashuhuri, mwaka wa kuzaliwa kwake haufahamiki ila alifariki dunia mwaka 1936, akiwa tayari mtu mzima. “Nitahakikisha watu wote wanapata bima Kwa Muda mu... Historia ya wekundu wa msimbazi simba sports club. (i)Bhakango,hawa wanafanya kitu kinaitwa bhukango. Kwa wale waliopata kusoma historia au kusikia hadithi za makabila, hasa ya Wasukuma na Wanyamwezi, hawakukosa kusikia habari ya Ng’wanamalundi. Atom Mauji ya albino ni jambo ambalo halina taarifa za kina hata kwa wasukuma wenyewe tofauti na mauaji ya wachawi ambayo yanaeleweka kabisa katika jamii ya usukumani.Hakuna taarifa za kueleweka kuhusu jambo hili na huenda ni siri iliyobakia kwa watu wachache miaka mingi.Katika usukumani taarifa za biashara ya viungo vya binadamu zimekuwepo toka zamani lakini zikieleza kuwa biashara za viungo kama ngozi zilikuwa zikiiuzwa kongo kwa ajili ya matumizi ya dawa za kichawi huko.Kuna muda hofu ya wachuna ngozi ilikuwapo kubwa miaka ya 90 na ngozi zilizokuwa zinahusishwa na biashara hiyo ni ngozi za binadamu wa kawaida ambaye si albino. Japo wanyamwezi asili kabisa ni wachache na wanachukua wilaya ya Sikonge na Mirambo, wilaya zingine zikikaliwa na Wasukuma kuanzia Igunga na Nzega ama mchanganyiko kama Uyui. Utamaduni huu wa kuwafukuza wachawi walioshindikana ulikuwa ni wa zamani sana na baadhi ya wachawi walilazimika kuishi kwenye mapango kwa kuwa kila sehemu akienda anakataliwa. Vilevile Wasukuma wamegawanyika katika makundi makuu manne ambayo ni Wasukuma wa Bariadi,Maswa na Meatu [Wanyantuzu], Wasukuma wa Mwanza [Bhasuku] au [Wasumau], Wasukuma wa Sengerema na Geita [Bhanang'weli], Wasukuma wa Tabora [Wadakama] na Wasukuma mchanganyiko kutoka Kahama na Tabora (hawa wakienda Tabora wanaambiwa ni Wasukuma, wakienda sehemu za Ntunzu wanaambiwa ni Wanyamwezi. hii ni mikoa asili ambayo wasukuma wanatokea.Lakini Wasukuma wengi pia wanapatikana katika mikoa ya Rukwa,Katavi na Morogoro.Ambapo wamehamia huko kwa ajili ya kufata kilimo na malisho ya mifugo.Wasukuma ndio kabila kubwa zaidi nchini Tanzania likifuatiwa na … Makabila ya Mara ni mengi kuliko mikoa yote ya Tanzania, kama vile Waluo, Wajita, Waruri, Wazanaki, Wakuria, Wakabwa, Wakiroba, Wasimbiti, Wangoreme, Wakwaya, Waikoma, Wanata, Waisenye, Waikizu, Wasizaki, Wasukuma, Wataturu na makabila madogo kama Wanandi, Wakisii au Wamaragori.. Kuna jumla ya makabila 30 yanayodai kujitegemea (30 ethnic groups claiming to be independent). Mnamo Mwaka 1958 Padri Fumbuka alianzisha rasmi kanisa la katoliki hapo Bujora na kuendelea na huduma ya kuhifadhi mila, desturi na tamaduni zote za kisukuma mpaka mwaka 1968, ambapo ndipo ikarasimishwa kuwa ni makumbusho rasmi ya Bujora na hatimaye kutambuliwa na … Historia ya Mkoa kabla ya Uhuru Kabla ya Uhuru na hadi kufikia mwaka 1961, eneo la sasa la Mkoa wa ... Wasubi katika wilaya ya Biharamulo, Wasukuma katika . Eneo hili linakadiriwa kuwa na ukubwa wa mita za mraba 910 hadi 1200. Kwa wasioshuhudia siku ukibahatika kukutana nao barabarani wanatukana matusi makubwamakubwa njia nzima wala usishangae. Kwa mujibu wa semsa ya watu na makazi kitaifa {2012},wasukuma ni milioni 7 sawa na 16% ya watanzania wote nchini.Kisukuma ni lugha yenye lahaja kuu 4 ambazo zimegawanyika kulingana na pande kuu 4 za dunia :Kimnakiya upande wa mashariki,Kimna ngw'eli{magharibi},Kimnasukuma{kaskazini}na kimnadakama{kusini}Licha ya lugha hii kuzungumzwa mikoya ya … Wasukuma wamezungukwa na madini mbalimbali. Mtu huyo aliyewahi kuutingisha utawala wa Wajerumani, alizaliwa katika ukoo wa kawaida akiwa mcheza ngoma mashuhuri, mwaka wa kuzaliwa kwake haufahamiki ila alifariki dunia mwaka 1936, akiwa tayari mtu mzima. Wasukuma limetokana na neno SUKUMA(KASIKAZINI).Hivyo Msukuma ni mtu wa Kasikazini. “Mwaka 1958 ,Padre Fumbuka alifungua kanisa Katoliki hapa Bujora kisha akapata wazo la kuanzisha makumbusho,akaanza kukusanya mabaki ya zana za Kisukuma na kuandika historia ya wasukuma na kufanikiwa kufungua makumbusho haya mwaka 1968”,alieleza Yasinta. Mapema leo mchana tulifanya ziara fupi ndani ya kijiji cha makumbusho cha kabila la Wasukuma kiitwacho Bujora,kilichopo maeneo ya Kisesa,ni kama umbali wa km 20 hivi kutoka Mwanza mjini na kufika kwenye kijiji hicho,ambacho kimewekwa/jengwa maalum kwa ajili ya kuhifdhi vitu mbalimbali vilivyotumika na … 1.3. Mtoto akitanguliza miguu kwa maana ya kuzaliwa kinyumenyume huo ni mkosi na lazima ufanye bhukango.Wazazi wa mtoto ama watoto mapacha hupelekwa kufanyiwa matambiko maeneo kama mtoni na huko wao watakuwa uchi kabisa huku wakifanyiwa hayo matambiko na wanajumuiya wenzao. Kiwango cha juu cha joto hutegemea angalau ni kutoka wakati kiwango cha chini nyakati za usiku hushuka na kufikia 15°C. Maandishi yanapatikana chini ya leseni ya. maeneo yaliyo na madini edit wasukuma wamezungukwa na madini mbalimbali. Katika mazingira ya sasa mchawi aliyeshindikana kabisa hafukuzwi kama zamani kwa sababu ya mambo ya sheria bali mtu anaelogwa atajaribu kutafuta dawa za kuzuia uchawi na ikishindikana kabisa basi chaguo la mwisho huwa ni mauaji ambapo atalazimika kukodi watu wa kuua(Kama wahalifu wengine wapo watu wamejiajiri katika uhalifu huu wa kufanya mauaji ya kikatiri kwa hawa wanaodhaniwa ni wachawi).Wanaouwawa huuwawa kwa sababu ya uchawi ila imepotoshwa sana kuwa wanaouwawa ni vikongwe wenye macho mekundu.yapo mauaji mengi yametokea ya watu wasio vikongwe kabisa na wala hawana macho mekundu na pia macho mekundi si ishara ya uchawi usukumani ila imepotoshwa sana na ule wimbo wa kusema ana macho mekundu mleteni hapa ale mapanga. Hapa utapata kujua kiundani chimbiko la Msukuma na kwanini wasukuma ni wengi. Upande mwingine ambao unapewa alama ya utambulisho ni "Ushashi" maana yake ni upande wa kabila la Washashi na neno hili Washashi ni mkusanyiko wa makabila ya mkoa wa mara, japo pia neno hili "shahi" linamaanisha kabila la Wakurya ambalo pia mpanuko wake unakomea hapo, ambapo zaidi ya hapo eneo zima la upande huo unamaanisha upande wa kaskazini. Hii ni mikoa ya Wasukuma. lakini pia wasukuwa walianzia wapi na Nini maana ya neno Msukuma. ( Kama unapika ugali mboga ni nyama. Mwinuko wake unakadiriwa kuwa inchi 20 hadi 40 ya ujazo wa mvua kutoka Novemba hadi Machi. Idadi ya watu inaongezeka kwa kasi na hivyo pia kuongezeka kwa wakulima wa mbogamboga. Na hawa mtandao wao ni mtandao wa kihalifu na si mtandao wa wasukuma Na ndio sababu ikitokea muuaji akajulikana basi anaweza kuuwawa na wanachi wenye hasra kali kwa kuwa hakuna anayependa haya mauaji katika jamii ya usukumani.ukumbuke pia kuwa kanda ya ziwa ndio ina albino wengi zaidi. Ukipata mikosi,laana nk na njia pekee ni ya kuondoa mikosi hiyo ni matambiko basi hawa mabwana watakuja kukufanyia hata kama si mwanachama.Ila matambiko na ngoma watacheza na kufanyia kwako. Kwa wale waliopata kusoma historia au kusikia hadithi za makabila, hasa ya Wasukuma na Wanyamwezi, hawakukosa kusikia habari ya Ng’wanamalundi.